آیا در طول روز به مکمل مولتی ویتامین مینرال نیاز داریم؟
در آشپزخانه اکثر ما در کنار مواد خوراکی، یکی دو قوطی یا چند ورق از انواع قرص مولتی ویتامین مینرال یافت می‌شود. این مواد که به اصلاح به آنها ریزمغذی هم گفته می‌شود، چرا به عضو دائم خانواده ما بدل شده‌اند؟ آیا مصرف مکمل‌های غذایی بیمه کردن سلامتی است یا دور ریختن پول؟
بیایید یک‌بار برای همیشه تکلیف این مساله را مشخص کنیم.
مولتی ویتامین مینرال چیست؟
مکمل های مولتی ویتامین و مواد معدنی در قرن بیستم معرفی و خیلی زود تبدیل به محبوب‌ترین مکمل در ایالات متحده آمریکا شدند. محتویات قرص مولتی ویتامین بسته به برند و گروه هدف متفاوت است اما عموما شامل موارد زیر می‌شود:
- ویتامین‌های محلول در چربی: ویتامین آ، دی، ای و کا
- ویتامین‌های محلول در آب: تیامین، ریبوفلاوین، نیاسین، اسید پانتوتنیک، ویتامین B6، اسید فولیک و ویتامین B12
- مواد معدنی: آهن، ید، سلنیوم و زینک
مزایای مصرف مکمل غذایی
هرچند بیماری‌های تغذیه‌ای نظیر راشیتیسم و اسکوربوت دیگر بسیار نادر هستند، اما سطح ناکافی برخی ریزمغذی‌ها، می‌تواند منجر به دسته‌ای از مشکلات بیولوژیک شود. از شایع‌ترین آنها کمبود کلسیم و ویتامین دی است که ممکن است در طول زندگی منجر به پوکی استخوان شود یا مصرف ناکافی فولیک اسید در زنان باردار که احتمال ایجاد نقص لوله عصبی در نوزادان را افرایش می‌دهد.
مثال‌های فوق، مثال‌های واضحی بودند، اما مشکلات ناشی از کمبود ریز مغذی‌ها تنها به این موارد ختم نمی‌شود و موارد خاموش و مزمن‌تری را هم ایجاد می‌کند مانند سرطان، مشکلات قلبی، دیابت نوع دو، تحلیل ماهیچه در اثر بالارفتن سن و همچنین اختلالات شناختی.
ناکافی بودن ریزمغذی‌ها در رژیم غذایی، باعث ضعف سیستم ایمنی می‌شود که شخص را در برابر عفونت‌ها، آسیب‌پذیر می‌کند. در زمان پاندمی کوید۱۹، در مورد نقش ویتامین دی در مقاوم ساختن سیستم ایمنی، بحث‌های زیادی شده است که در این یادداشت، مجددا به آنها نمی‌پردازیم.
آیا مصرف قرص مولتی ویتامین مینرال، عارضه جنبی جدی ایجاد می‌کنند؟
یکی از مسایلی که در مورد مصرف قرص مولتی ویتامین، مطرح می‌شود، این است که ممکن است باعث ایجاد مقداری اضافه بر نیاز بدن شود. تحقیقات نشان می‌دهد که هرچند مصرف مداوم قرص مولتی ویتامین، ممکن است باعث ایجاد مقادر کم مازاد کلسیم، فولیک اسید، سلنیوم و روی در افراد بالغ میان‌سال یا مسن شود، اما سطح این ریزمغذی‌ها در خون این افراد در محدوده قابل قبول بوده است.
برای جلوگیری از مصرف بیش از اندازه ریز مغذی‌ها، لازم است تا افراد قبل از مصرف آنها، بروشور دارو و دوز موثر هر واحد آن را مطالعه و مصرف قرص مولتی ویتامین را با رژیم غذایی روزانه خودشان هماهنگ کنند. مثلا روزی که غذای سالمتری که مغذی بوده است مصرف کرده‌اند، نصف دوز روزهای دیگر مکمل مصرف کنند. در مورد ویتامین‌های محصول در چربی و آهن، این مورد با دقت بیشتری باید بررسی شود و از مصرف بی‌رویه آنها جدا خودداری شود.
جمع‌بندی مطالعات اما این است که کسانی که به صورت مستمر و با برنامه‌ریزی، قرص مولتی ویتامین مینرال دریافت می‌کنند بسیار کمتر در معرض ریسک‌های ناشی از کمبود ریزمغذی‌ها قرار دارند و احتمال ایجاد دوز بالاتر از حد نرمال در بدنشان بسیار نادر است.
چرا رژیم غذایی به تنهایی برای تامین ریزمغذی‌ها کافی نیست؟
در دنیا مدرن امروز، غذاهایی که ما مصرف می‌کنیم، بیشتر از اینکه مغذی باشند، پر حجم هستند. فست‌فودها، انواع شیرینی و دسر، اسنک‌ها و تنقلات، کالری بالا و ارزش غذایی پایینی دارند. این مواد غذایی جای تغذیه سالم را در رژیم روزانه پر کرده و مواد مورد نیاز را هم به بدن نمی‌رسانند.
موادی که افراد عمدتا به کمبود آنها دچارند، عبارتند از فیبر، کلسیوم، منیزیوم، پتاسیم، ویتامین ب۴ و ویتامین‌های آ، سی، دی، ای و کا. در بعضی گروه‌ها هم کمبود آهن، قولاتن و ویتامین ب۱۲ دارند.
چه کسانی بیشتر بهره را ازمکمل‌های غذایی می‌برند؟
افرادی که به احتمال بیشتر می‌توانند بیشترین بهره را از قرص مولتی ویتامین مینرال می‌برند، عبارتند از:
- زنان در سن باروری، باردار یا مادرانی که به نوزاد شیر می‌دهند
- بزرگسالانی که به چاقی مفرط دچارند
- نوزادان، کودکان و افرادی که در سن رشد هستند
- افراد مسنی که توانی جذب ریزمغذی آنها کاهش یافته یا دچار کاهش اشتها شده‌اند
- افرادی که مشکلات جذب ریزمغذی‌ها دچارند مانند افرادی که جراجی‌های لاغری انجام داده‌اند یا داروهای خاص مصرف می‌کنند
- افرادی که مواد مغذی کمتری دریافت می‌کنند مانند کسانی‌که رژیم غذایی سالمی ندارند، کسانی که امنیت غذایی ندارند و احتمالا افراد گیاهخوار و وگان
- افرادی که به هردلیلی ویتامین دی کمتری دریافت می‌کنند، مانند کسانی که به صورت مداوم روی بدن ضد آفتاب استفاده می‌کنند، تمامی پوست بدن خود را می‌پوشانند یا کسانی‌که پیگمنت پوستی تیره‌تری دارند.
نحوه انتخاب قرص مولتی ویتامین مینرال
وقتی صحبت از مولتی ویتامین می‌شود، انتخاب‌های زیادی وجود دارد، از انواع شکل مکمل گرفته تا انواع شرکت‌های تولید کننده. گاهی انتخاب‌های زیاد، باعث گیج شدن افراد و سخت شدن یک تصمیم می‌شود.
نیاز روزانه ریزمغذی‌ها با توجه به شرایط مختلف سنی ، جنسیتی و فعالیت بدنی متفاوت است. خصوصا مواد مغذی روزانه مورد نیاز بدن زنان و موردان با هم متفاوت است. برندی را انتخاب کنید که محصولات اختصاصی گروه‌های مختلف داشته باشد
اما به دلیل فراوانی محصولاتی که به صورت قاچاق وارد کشور میش‌شوند و حتی ممکن است تقلبی باشند، مهمترین مساله اطمینان از کیفیت محصولات برندی‌ست که استفاده می‌کنید. برای این کار به استاندارهای تولید مکمل‌های غذایی سازمان غذا و دارو توجه کنید:
- استاندارد: GMP (Good Manufacturing Practice): ناظر بر تجهیزات، فرآیندها و نگهداری مواد اولیه و تولید مکمل‌های دارویی برای حفظ کیفیت و ایمنی محصولات
- استاندارد HACCP (Hazard Analysis and Critical Control Points) : ناظر بر مدیریت ریسک‌های ایمنی مواد غذایی، و مکمل‌های دارویی
- ISO9001 : ناظر بر مدیریت کیفیت در تولید و توزیع محصولات، از جمله مکمل‌های دارویی
- ISO22000 : ناظر بر مدیریت ریسک‌های ایمنی مواد غذایی، شامل مکمل‌های دارویی
اگر محصولی مورد تایید سازمان غذا و دارو باشد، این بدان معناست که این استانداردها را رعایت کرده است.
در نهایت اما این نکته را در نظر داشته باشید که مصرف مکمل، مجوزی برای ادامه دادن به یک رژیم غذایی و سبک زندگی ناسالم نیست، بلکه قرص‌های مولتی ویتامین همراه شما در ساختن یک روتین سالم هستند. هرگز فراموش نکنید که قرص‌ها، میان‌برِ رسیدن به سلامتی و پیشگیری از بیماری‌های مزمن نیستند.
افزودن دیدگاه جدید